Ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές-ηρωομάρτυρες του Κυπριακού Αγώνα που καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν από τους Άγγλους δυνάστες.
Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο Παλαιοχώρι Πιτσιλιάς και ήταν το τέταρτο παιδί του Σάββα και της Παναγιώτας Καραολή. Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας και διορίστηκε δημόσιος υπάλληλος. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τον στίβο ως αθλητής του ΑΠΟΕΛ.
Ο συναγωνιστής του Ανδρέας Δημητρίου γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου του 1934 στον Άγιο Μάμα της Λεμασού και ήταν παιδί πολυμελούς οικογένειας, μετά την φοίτηση του σε Νυκτερινό σχολείο (Γυμνάσιο) στην Αμμόχωστο δούλεψε σε κατάστημα κυνηγετικών ειδών και σΣε νεαρή ηλικία διετέλεσε Γραμματέας της Συντεχνίας Αχθοφόρων.
Και οι δύο από νωρίς εντάχθηκαν στις ομάδες της ΕΟΚΑ και είχαν πολυδιάστατη δράση, ο μεν Καραολής εντάχθηκε στην ομάδα του Πολύκαρπου Γεωρκάτζη, ενώ ο Δημητρίου πρωτοστατούσε σε αρπαγές όπλων από τις κατοχικές αρχές και με αυτά εφοδίαζε τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ που μέχρι τότε ήταν εξοπλισμένοι μόνον με κυνηγετικά.
Κατάγονταν και οι δύο, όπως και πολλοί άλλοι συναγωνιστές τους, από πάμφτωχες αγροτικές οικογένειες που τις δεκαετίες του ’40 και του ’50 ζούσαν στην φτώχεια και την εξαθλίωση. Ο Μιχαλάκης Καραολής μαζί με τον Ανδρέα Παναγιώτου, συναγωνιστή του στην ΕΟΚΑ σκότωσαν στις 28 Αυγούστου του 1955 τον Ηρόδοτο Πουλλή, έναν αστυνομικό που παρακολουθούσε μία συγκέντρωση του ΑΚΕΛ, Ο Παναγιώτου διέφυγε και ο Καραολής έπεσε σε ενέδρα των Άγγλων, συνελήφθη και φυλακίστηκε στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας.
Παρά το ότι η σφαίρα που σκότωσε τον Πουλλή προέρχονταν από το όπλο του Παναγιώτου ο Καραολής καταδικάστηκε σε θάνατο στις 28 Οκτωβρίου γιατί δεν πρόδωσε τους συναγωνιστές του. Ο Ανδρέας Δημητρίου καταδικάστηκε σε θάνατο γιατί κατηγορήθηκε ότι τραυμάτισε κάποιον πράκτορα της «Ιντέλιντζες Σέρβις», τον Σίντεϊ Τέϊλορ.
Ή εκτέλεσή τους προκάλεσε την παγκόσμια κατακραυγή, λόγω και της γενναίας τους στάση μπροστά στην αγχόνη, την ώρα που την προηγούμενη ημέρα το καραμανλικό καθεστώς διέταζε την αστυνομία να ανοίξει πυρ εναντίον των διαδηλωτών φοιτητών που ζητούσαν την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, με αποτέλεσμα τέσσερεις νεκρούς.
Μία άγνωστη πτυχή είναι το ότι ο Καραολής είχε την δυνατότητα να αποδράσει αλλά όπως αναφέρει ο πρώην πολιτικός κρατούμενος Δώρος Πουλλής σε επιστολή του σον Αρχηγό Γρίβα-Διγενή τα 1959, παρά το ότι είχε εκπονηθεί σχέδιο εισόδου ατ’ομων εφοδιασμένων με αγγλικές ταυτότητες ο Καραολής δεν τους είχε εμπιστοσύνη και κυρίως στον δεσμοφύλακα που θα του άνοιγε την πόρτα για να τον φυγαδεύσει.
Σε ολόκληρη την διάρκεια του επικού αγώνα της ΕΟΚΑ όπου λίγοι νέοι αγωνιστές γονάτισαν μία αυτοκρατορία οι Άγγλοι έδειξαν το απάνθρωπο και ανθελληνικό τους πρόσωπο με τις εκτελέσεις και βασανισμούς ακόμα και γυναικών και μικρών μαθητών, ξεχνώντας το αίμα που χύσαμε γι’ αυτούς στον Β΄Π.Π. και μαζί με τους εθελόδουλους πολιτικούς μας που πρόδωσαν τις θυσίες των αγωνιστών παρέδωσαν την μισή Κύπρο στα νύχια των Τούρκων.
