
Αν δεν απατώμαι τη πρόταση του Flat Tax στο δημόσιο διάλογο από τη πλευρά της πατριωτικής/εθνικιστικής παράταξης έφερε για πρώτη φορά ο Θάνος Τζήμερος. Από τη προεκλογική εκστρατεία του 2023 και στη Βουλή που σχηματίστηκε την επιχειρηματολογία υπέρ αυτού φαίνεται πως συνεχίζει ο Κυριάκος Βελόπουλος και το κόμμα της Ελληνικής Λύσης. Τι ακριβώς όμως είναι ο Flat Tax; Ποια τα οφέλη από την εφαρμογή του και ποια τα μειονεκτήματα;
Κατανόηση του Flat Tax
O Flat Tax αναφέρεται σε έναν ενιαίο φορολογικό συντελεστή για κάθε φορολογούμενο ανεξάρτητα από το εισόδημα. Στην πιο γνήσια μορφή του δε περιλαμβάνει αφορολόγητο όριο ή απαλλαγές. Ωστόσο, ορισμένοι πολιτικοί έχουν προτείνει φορολογικά συστήματα που διατηρούν ορισμένες φοροαπαλλαγές. Επίσης, τα περισσότερα φορολογικά συστήματα αυτού του είδους δεν φορολογούν τα έσοδα από μερίσματα, κεφαλαιακά κέρδη ή άλλες επενδύσεις.
Επειδή ο Flat Tax επιβάλλει τον ίδιο φορολογικό συντελεστή σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από τα επίπεδα εισοδήματός τους, ένας φόρος επί των πωλήσεων (ΦΠΑ) μπορεί να θεωρηθεί Flat Tax.
Οι υποστηρικτές ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή υποστηρίζουν ότι δίνει στους φορολογούμενους κίνητρο να κερδίσουν περισσότερα επειδή δεν θα τιμωρηθούν με υψηλότερους συντελεστές, όπως για παράδειγμα με ένα κλιμακωτό σύστημα όπου το αυξανόμενο εισόδημα εμπίπτει σε προοδευτικά υψηλότερες φορολογικές κατηγορίες. Επίσης, υποστηρίζουν ότι σε τεχνικό επίπεδο, διευκολύνει την υποβολή φορολογικών δηλώσεων.
Οι επικριτές του ενιαίου φορολογικού συντελεστή υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο σύστημα επιβαρύνει άδικα τους χαμηλόμισθους καθώς μειώνει τους φορολογικούς συντελεστές για τους πλούσιους. Έτσι, ο φορολογούμενος με υψηλότερο εισόδημα πληρώνει το ίδιο ποσοστό, όμως επειδή έχει μεγαλύτερο εισόδημα η οικονομική επιβάρυνση είναι ευκολότερη.
Παραδείγματα Flat Tax ανά τον κόσμο
Η Ρωσία ήταν το μεγαλύτερο κράτος στον κόσμο που χρησιμοποίησε έναν 13% Flat Tax. Tο 2021 όμως άλλαξε το σύστημά της σε κλιμακωτό για να αυξήσει τα φορολογικά της έσοδα. Άλλες χώρες που έχουν χρησιμοποιήσει τέτοιο σύστημα είναι η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία. Ωστόσο, τόσο η Λετονία όσο και η Λιθουανία έχουν πλέον αλλάξει και αυτές σε κλιμακωτό το φορολογικό τους σύστημα.
Η Γροιλανδία χρησιμοποιεί επίσης Flat Tax που μπορεί όμως να προσαρμόζεται ετησίως ανάλογα με το δήμο κατοικίας του φορολογούμενου. Τα τρέχοντα ποσοστά στη Γροιλανδία είναι 36%, 42% ή 44%.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες το ποσοστό επί του συνόλου της φορολόγησης των μισθωτών υπηρεσιών που κατευθύνεται ειδικά για τη συντήρηση του αμερικανικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είναι ένας τύπος Flat Tax. Η εφορία επιβάλλει φόρο 15,3% για όλους τους μισθωτούς. Ωστόσο, αυτός ο φόρος κοινωνικής ασφάλισης συνοδεύεται από ανώτατο όριο εισοδήματος και μόνο το εισόδημα ως και 160.000 δολάρια υπόκειται σε αυτόν.
Είναι τελικά δίκαιος ή άδικος; Αξίζει να εφαρμοστεί;
Όπως βλέπουμε η εφαρμογή του δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Ακόμα και σε χώρες που εφαρμόζεται, η εφαρμογή του γίνεται με διαφοροποιήσεις, εν μέρει και συχνά με το κράτος να προσπαθεί να δείξει το κοινωνικό του πρόσωπο. Είναι άδικος; Εξαρτάται από τον τρόπο που θα εφαρμοστεί, το ποσοστό της φορολόγησης, αν θα υπάρχει αφορολόγητο όριο ή φοροαπαλλαγές κλπ. Από την άλλη όμως δίνει αδιαμφισβήτητα ώθηση στις επενδύσεις που με τη σειρά τους μειώνουν την ανεργία. Και όταν η ζήτηση εργατικών χεριών υπερβαίνει τη προσφορά στην αγορά εργασίας, νομοτελειακά αυξάνονται και οι μισθοί για τους εργαζομένους καθώς οι επιχειρήσεις προσπαθούν να κρατήσουν τους εργαζόμενούς τους ή να προσελκύσουν άλλους που χρειάζονται.
Ιάκωβος Χρυσοχοΐδης