«Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Η ώρα είναι έξι. Μεταδίδουμε έκτακτη είδηση. Ο λαός πενθεί από σήμερα την αυγή τον θάνατο του Προέδρου της Δημοκρατίας αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Ο Μακαριότατος απεβίωσε στις πέντε και δεκαπέντε το πρωί, από καρδιακό έμφραγμα».
Οι εφημερίδες της εποχής έκαναν λόγο για τρεις καρδιακές προσβολές μέσα σε περίπου έξι ώρες, οι γιατροί που έσπευσαν όμως στην Αρχιεπισκοπή, δεν κατάφεραν να αποτρέψουν το μοιραίο και ο Αρχιεπίσκοπος απεβίωσε στις 5:15 το πρωί της 3ης Αυγούστου 1977 και η ταφή του έγινε στο Θρονί της Παναγιάς στην περιοχή της Ιεράς Μονής Κύκκου.
Αν και ο Μαακάριος στην αρχή του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ βρέθηκε στο πλευρό του Διγενή, υπογράφοντας μάλιστα στις 7 Μαρτίου 1953 ειδικό πρακτικό, μαζί με τον Γρίβα στην συνέχεια καταπάτησε τον όρκο που έδωσε και στράφηκε σε λύση αυτοκυβέρνησης και ανεξαρτησίας.
Την ώρα που η ΕΟΚΑ πολεμούσε με ζέση και ορμή την αποικιοκρατία σε πόλεις και χωριά, σε βουνά και κάμπους, την ώρα που ο κυπριακός Ελληνισμός ζούσε ολοένα και χειρότερα τα καταπιεστικά μέτρα των Άγγλων, την ώρα που δούλευαν ασταμάτητα οι κρεμάλες και δούλευαν οι φυλακές και τα κρατητήρια, τα γκέτο βασανισμού στην Ομορφίτα, το «Ρετ Χάουζ», το Πολέμι και αλλού, ο Αρχιεπίσκοπος συζητούσε με τον εκπρόσωπο του δυνάστη, τον σιδερένιο στρατάρχη Τζον Χάρντιγκ, οτιδήποτε άλλο εκτός από Ένωση. Κι όταν, στη συνέχεια, εξορίστηκε στις Σεϊχέλλες, παρά τις εκεί αντιθέσεις και έντονες αντιδράσεις των συνεξορίστων του, έθεσε τις βάσεις μαζί με τους Άγγλους καθεστώτος «ανεξαρτησίας» για την Κύπρο. Τη λανθασμένη, μάλιστα, αυτή πορεία συνέχισε και αργότερα, για να επισημοποιήσει την εμμονή του στην «ανεξαρτησία» σε συνάντησή του στην Αθήνα με την Βρετανίδα βουλευτή των Εργατικών Μπάρμπαρα Κάσλ. Από εκεί τα πράγματα πήραν πια πορεία ολέθρου και συντριβής της Ένωσης.
