ΚΟΥΠΕΣ 1821-2021

Όταν τον Ιούλιο του 1966, ο Σάββας Κωνσταντόπουλος προέβαινε στην έκδοση του «Ελευθέρου Κόσμου», ο τίτλος αυτός είχε μια συγκεκριμένη δυναμική, βασισμένη στα δεδομένα του Ψυχρού Πολέμου. Η έκφραση Ελεύθερος Κόσμος σήμαινε τον κόσμο των ελευθέρων εθνών που μάχονταν την κομμουνιστική βαρβαρότητα. Ο εχθρός, που ήταν η παγκόσμια κομμουνιστική συμμαχία υπό την Σοβιετική Ένωση, ήταν ο «παράλληλος κόσμος». Μια συμμαχία ασημάντων ως επί το πλείστον κρατών, συγκροτούσαν τον «τρίτο κόσμο», που είχε δημιουργηθεί για να εξυπηρετήσει το μεγαλοϊδεατισμό του Τίτο, ο οποίος νόμιζε ότι μπορούσε να βάλει το πολυεθνικό μόρφωμα που διοικούσε στην ίδια μοίρα με τις υπερδυνάμεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο στον «παράλληλο κόσμο» όσο και στον «τρίτο» η κυρίαρχη δύναμη ήταν μη εθνικό κράτος…
Σε αυτό το περιβάλλον ο Σάββας Κωνσταντόπουλος σήκωσε τη σημαία της δεξιάς εκδίδοντας μια εφημερίδα, που ο τίτλος έδινε το στίγμα της με την πρώτη ματιά. Ίσως σήμερα αυτή η έννοια να μην είναι ξεκάθαρη, ιδιαιτέρως στους πιο νέους, αλλά δύο πράγματα παραμένουν: Ο «Ελεύθερος Κόσμος» παραμένει σύμβολο στην καρδία των Ελλήνων πατριωτών, ενώ μέχρι το θάνατό του ο Σάββας Κωνσταντόπουλος ήταν η καρδιά της εφημερίδας. Δυστυχώς δεν έζησε να δει τη δικαίωση που συνιστούσε γι αυτόν η κατάρρευση του κομμουνισμού. Ευτυχώς δεν έζησε να δει το κατάντημα της σημερινής Ελλάδας.
Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να γράψει κανείς για τον «Ελεύθερο Κόσμο» της περιόδου 1966-1982 και να μην μιλήσει πρωταρχικά για τον ιδρυτή του. Ο οποίος, με τα καθημερινά του άρθρα έπιανε το σφυγμό του Έλληνα πατριώτη, τόσο που είχε γίνει για όλους μια οικεία φιγούρα. Δεν ήταν ο απόμακρος εκδότης. Ήταν απλώς ο «Σάββας».

270716 EK DIASTHMA
22 Ιουλίου 1969. Το παγκόσμιο γεγονός της κατάκτησης του διαστήματος, στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου πρωτοσέλιδο τον “ΕΚ.

Γεννήθηκε το 1910 στην Κωνσταντινούπολη και φοιτώντας στη νομική Αθηνών κατά τη δεκαετία του ’30 γοητεύθηκε από κάποιες κομμουνιστικές ιδέες. Αυτό δεν κράτησε πολύ. Όχι μόνο απέρριψε τον κομμουνισμό, αλλά έχοντας δει εκ των έσω πολλές καταστάσεις ήξερε γιατί έπρεπε να τον πολεμήσει και πώς μπορούσε να τον πολεμήσει.
Ήδη το 1934 εργαζόταν ως αρθρογράφος και πολιτικός αναλυτής στις εφημερίδες «Νέος Κόσμος», «Εθνική Φλόγα», «Εθνική», «Ελληνικόν Αίμα» και «Ακρόπολις». Η κήρυξη του πολέμου του ’40 τον βρήκε αρχισυντάκτη της εφημερίδας «Ασύρματος».
Μετά τον πόλεμο, το 1952, ανέλαβε διευθυντής της «Απογευματινής», όπου παρέμεινε μέχρις ότου έκανε το τόλμημα της εκδόσεως του «Ελευθέρου Κόσμου». Ήδη σε όλη αυτή την περίοδο βοηθούσε την αντικομμουνιστική προσπάθεια του έθνους παρέχοντας την πολύτιμη συμβουλή του στις υπηρεσίες ασφαλείας. Έτσι πέρα από τη γνωριμία του με τον Καραμανλή, είχε γνωρίσει και τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, κατά την περίοδο που υπηρετούσε στην ΚΥΠ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1958, όταν η εκλογική άνοδος της ΕΔΑ δημιούργησε ανησυχίες ήταν από αυτούς που κάλεσε ο Καραμανλής να μετάσχουν σε μιαν άτυπη επιτροπή «για την παρακολούθηση, θεωρητική και πολιτική, του κομμουνιστικού προβλήματος». Για αυτή την περίοδο, ο ίδιος έγραψε αργότερα: «Εις την επιτροπήν εκείνην έτυχε να γνωρίσω δια πρώτην φοράν, τον ήδη πρωθυπουργόν κ. Γ. Παπαδόπουλον και να εκτιμήσω την σκέψιν του. Μετείχε εις αυτήν ως αξιωματικός. Ο μακαρίτης καθηγητής εις το Μετσόβιον Πολυτεχνείον Άγγελος Προκοπίου, μέλος και αυτός της επιτροπής, είχε πει περί του Γ. Παπαδόπουλου: Το μυαλό αυτού του αξιωματικού είναι ξυράφι. Είμαι βέβαιος ότι ο Γ. Παπαδόπουλος θα παίξει κάποτε τον πρώτον ρόλον».
Κάποιοι θέλουν να ταυτίζουν τον «Ελεύθερο Κόσμο» με το καθεστώς της επταετίας. Φυσικά η εφημερίδα υποστήριζε την στρατιωτική κυβέρνηση, αλλά διατηρούσε το προνόμιο να ασκεί κριτική στην πολιτική της. Κάποιοι αδαείς που μεταπολιτευτικά θέλησαν να υπεραπλουστεύσουν την κατάσταση χαρακτήρισαν το Σάββα «θεωρητικό της δικτατορίας». Πρόκειται για μια παραπλανητική προσέγγιση που καταρρίπτεται μόλις ανατρέξει κανείς στα αρχεία της εφημερίδος όπου θα δει ότι η στρατιωτική κυβέρνηση αντιμετωπιζόταν ως μια προσωρινή αναγκαία κατάσταση. Άλλωστε ο ίδιος ο Σάββας παρέμενε προσωπικός φίλος του Μακαρίου και διατηρούσε επαφές με τον Καραμανλή, την επιστροφή του οποίου υποστήριζε.

Η υπεραπλούστευση όμως εξυπηρετούσε τα μεταπολιτευτικά σχέδια του Καραμανλή. Τον ενοχλούσε ιδιαιτέρως το κριτικό πνεύμα και η καυστική γραφίδα του Σάββα Κωνσταντόπουλου. Έτσι μετά την λάσπη εις βάρος του ακολουθήθηκε μια άλλη προσέγγιση. Ξαφνικά όλοι οι σημαντικοί δημοσιογράφοι της εφημερίδας δέχθηκαν ιδιαιτέρως δελεαστικές επαγγελματικές προτάσεις, αρκεί να εγκαταλείψουν τον «Ελεύθερο Κόσμο». Πολλοί τις αποδέχθηκαν. Όμως παρέμεινε στη θέση του ο διευθυντής Γεώργιος Βελαχουτάκος και με μια μεγάλη προσπάθεια τα προβλήματα ξεπεράσθηκαν. Παράλληλα υπήρξε και ένα μπαράζ δικαστικών διώξεων, υπό διάφορες προφάσεις, οι δε καταδικαστικές αποφάσεις έπλητταν καίρια την οικονομική κατάσταση της εφημερίδας, στερώντας για μεγάλα χρονικά διαστήματα την ατέλεια χάρτου, η οποία τότε ίσχυε ως στήριξη στα έντυπα.
Οι διώξεις όμως είχαν ένα ακόμη αποτέλεσμα. Υποχρέωσαν το Σάββα Κωνσταντόπουλο να αυτοεξορισθεί στη Σουηδία. Από εκεί όμως παρέμενε η ψυχή του «Ελευθέρου Κόσμου» που δεν κατόρθωσε να συνεχίσει την έκδοσή του παρά έναν περίπου χρόνο μετά το θάνατο του ιδρυτού του, δηλαδή μέχρι το καλοκαίρι του 1982.
Ένα προφητικό κείμενο που σήμανε ίσως και το τέλος της σχέσεως με τον Καραμανλή, γράφτηκε από τον Σάββα λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του 1974: «Την προσεχή Κυριακήν, κ. Πρόεδρε, στήνονται αι κάλπαι διά να γεννήσουν την τόσον αισθητήν δημοκρατίαν. Ματαίως όμως θα την περιμένωμεν. Το νεογέννητον δεν θα είναι η δημοκρατία αλλά η χρονία ανωμαλία».

Ευθ. Π. Πέτρου

Αφήστε το σχόλιο σας

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ